Hoe verder met elkaar na de diagnose?

Een chronische- of levensbedreigende ziekte als kanker raakt je in je fundament. Zowel bij degene die de diagnose krijgt als bij de partner. Het gevoel van onbevangenheid is weg, het toekomstperspectief verandert. Je hebt elkaars steun hard nodig, hetgeen verdieping kan geven in je relatie. Doordat deze meer onder druk komt te staan, kan de relatie ook uit balans raken, zeker als de relatie toch al niet zo lekker liep.

De diagnose kanker is voor beiden schokkend

In de eerste periode gaat de aandacht naar genezing en behandeling, daarna volgt een periode van herstel. In deze tijd gaat de zorg meestal voornamelijk naar de patiënt en neemt de partner de ondersteuning en het regelwerk op zich. De stress die dit brengt vergt van beiden veel energie.

Je bent niet meer dezelfde

Wat ik tegenkom in de praktijk: na de periode van herstel wil men vaak niets liever dan de draad weer oppakken zoals voorheen. Maar dan wordt duidelijk merkbaar dat er iets is veranderd, in jezelf en in de relatie. Beiden zijn niet meer dezelfde.

Mogelijke reacties van de zieke partner na herstel

Na zo’n indringende ervaring waarbij alle zekerheden wegvallen, willen er vaak nieuwe keuzes gemaakt worden. Keuzes die al eerder werden overwogen maar toen te beangstigend waren om te maken. De stappen die hieruit volgen hebben invloed op de partner en de relatie.

• Zoals Janneke… Voor haar ziekte overwoog ze te scheiden, maar ze kon de keuze niet maken, bang voor de gevolgen. Nu had ze de moed om het te doen.
• Of Jolanda… Zij was kostwinner in het gezin. Na haar herstel besloot ze dat ze deze verantwoordelijkheid niet meer alleen wilde dragen. Haar man gaat nu actiever op zoek naar opdrachten als Zzp’er.
• Of Robert… Hij was voorheen voornamelijk meegaand in de ideeën van zijn vrouw. Hij besloot om meer tijd voor zichzelf te nemen en zijn hobby – fietsen – weer op te pakken.

Meer reacties

Het kan ook zijn dat er een schuldgevoel is naar de partner die gezorgd heeft. Dit voelt niet goed en wil weer rechtgetrokken worden naar een nieuw evenwicht. Het komt voor dat dit doorslaat naar de andere kant door niets meer van de partner te vragen en zich dankbaar op te stellen.
Of er is teleurstelling dat de partner er niet (voldoende) was. De gewenste aandacht en afstemming heeft ontbroken, er is boosheid en verdriet. Dit stel komt met elkaar in een machtsstrijd.

Mogelijke reacties van de partner na herstel:

De partner heeft te langdurig gezorgd door zichzelf weg te cijferen waardoor er geen ruimte is genomen voor eigen verwerking. Dit geeft een reactie van verwijt of verwijdering door de ander niet meer te willen belasten of juist alles bij de ander te leggen die nu beter is.
De partner voelt zich machteloos en weet niet met de situatie om te gaan.
De partner schiet in de overlevingsstand en wil er niet over praten, sluit zich af.

Uit de symbiose

Na zo’n heftige periode reageert ieder anders met ieder een eigen beleving, emoties en daaraan gekoppelde behoeftes. Je bent twee verschillende personen en dat zal je altijd blijven. De een heeft het nodig om zich terug te trekken, de ander wil juist veel delen. Door je dit te realiseren ontstaat er ruimte, zodat beiden er mogen zijn in hun eigenheid.

In de machtstrijd

Wanneer dit niet gebeurt is de kans groot dat je met elkaar in een machtsstrijd terechtkomt met ruzie, of juist terugtrekken en de ander niets meer gunnen. In de machtstrijd zijn altijd twee verliezers. Maar de keerzijde van machtsstrijd is dat er groei wil plaatsvinden. De schreeuw naar verbinding is erg groot, anders stop je er beiden niet zoveel energie in. Ook al lijk je verschillend, hierin ben je hetzelfde.

De breuk is niet het probleem, maar het niet kunnen vinden van de weg naar elkaar is wat pijnlijk is.

Angst voor gevoelens

Het is vaak de angst om gevoelens te ervaren waarom we ons denken te moeten afsluiten voor de ander en onszelf. Dit heb je als kind moeten doen en is je overlevingssysteem geworden.

Heling door nabijheid

Op het moment dat er iemand dichtbij je is wanneer je iets ergs meemaakt zorgt dat ervoor dat je in verbinding kunt blijven met jezelf en dat de ervaring te dragen is. Juist het alleen staan in zo’n situatie is wat het traumatisch maakt.

Veiligheid in de dialoog

Het is nooit te laat! Door een veilige omgeving te creëren en het gesprek met elkaar aan te gaan waarin je de ander kunt horen en gehoord kunt worden kan er weer verbinding ontstaan met jezelf en elkaar. In zo’n gesprek kan je de ander als heel dichtbij ervaren, je voelt je gezien en gehoord. Er vindt heling plaats.

Een nieuwe relatie

Je kunt weer samen verder. Een nieuw evenwicht is gevonden met een nieuw perspectief. Je voelt een diepe verbinding met elkaar.

Door ervaringen in mijn praktijk als re-integratiecoach na kanker en als relatietherapeut voelde ik de behoefte om de problematiek in de relatie bij kanker extra aandacht te geven.
Meer info over mijn dienstverlening ‘een zieke partner’ vind je hier op mijn website.